Style zarządzania – poznaj różne style kierowania

Zastanawiasz się jakie są popularne style zarządzania oraz jakie są zalety oraz wady każdego stylu kierowania zespołem lub organizacją? Przeczytaj nasz przewodnik po stylach zarządzania oraz sprawdź, jak rozwijać wiedzę i umiejętności z zakresu kierowania zespołem i modeli przywództwa.

Czym jest styl zarządzania?

Styl zarządzania to sposób, w jaki lider lub menedżer podejmuje decyzje, komunikuje się z pracownikami, motywuje ich i koordynuje ich pracę w organizacji. Jest to sposób, w jaki lider wykorzystuje swoje umiejętności, wiedzę i doświadczenie do kierowania zespołem w celu osiągnięcia określonych celów.

Styl zarządzania może mieć wpływ na atmosferę w organizacji, zaangażowanie pracowników, efektywność i efektywność działania organizacji. Istnieją różne style zarządzania, takie jak autokratyczny, demokratyczny, laissez-faire, transformacyjny, transakcyjny i kulturowy, które mają różne cechy i wpływają na organizację na różne sposoby.

Sprawny lider powinien być świadomy swojego stylu zarządzania i zdolny dostosować go do potrzeb organizacji i pracowników w różnych sytuacjach. Właściwy styl zarządzania może pomóc organizacji w osiągnięciu celów, zwiększeniu motywacji pracowników i poprawie wyników.

Zamiennie z nazwą “style zarządzania” używa się zwrotów takich jak “style kierowania zespołem”, “style kierowania ludźmi”, “style wywierania wpływu” itp.

Styl zarządzania, styl kierowania czy model przywództwa

Style zarządzania zespołem i style kierowania zespołem to synonimy, które oznaczają sposób, w jaki lider lub menedżer wpływa na pracowników i koordynuje ich pracę w celu osiągnięcia określonych celów organizacji. Oba terminy odnoszą się do sposobu i technik, jakich lider lub menedżer używa do wywierania wpływu na pracowników, aby zapewniać skuteczną i efektywnej pracę zespołu lub też całej organizacji.

Często zamiennie do określeń styl zarządzania czy styl kierowania stosuje się również pojęcia takie jak rodzaje zarządzania zespołem, metody zarządzania ludźmi, style przywództwa, modele przywództwa itp.

Style zarządzania

Istnieje wiele różnych stylów zarządzania czy też stylów kierowania, z których każdy ma swoje zalety i wady. Poniżej przedstawiam kilka z nich:

Autokratyczny styl zarządzania

W autokratycznym stylu zarządzania decyzje są podejmowane przez lidera bez konsultacji z pracownikami. Liderzy stosują ten styl, kiedy chcą utrzymać kontrolę nad organizacją lub kiedy czas jest ograniczony. Wadą tego stylu jest brak zaangażowania pracowników, co może prowadzić do niskiej motywacji i wyników. Potocznie zdarza się, że styl ten określany jest pojęciem „autorytarny”, jednakże nie jest to rekomendowana nazwa.

Wady autokratycznego stylu zarządzania:

• stwarza pracownikom ograniczone możliwości wyrażania swojego zdania i wpływu na podejmowane decyzje, co może prowadzić do braku zaangażowania i motywacji w pracy,
• może prowadzić do wyższej rotacji pracowników, gdyż pracownicy mogą czuć się niepotrzebni i niesłuchani,
• przywódcy stosujący autokratyczny styl zarządzania często ponoszą pełną odpowiedzialność za podejmowane decyzje, co może prowadzić do stresu i obciążenia psychicznego.

Zalety autokratycznego stylu zarządzania:

• decyzje są podejmowane szybko i częściej są jednoznaczne, co pozwala na szybką realizację działań,
• może być szczególnie skuteczny w przypadku kryzysów, gdyż umożliwia szybkie podejmowanie decyzji bez konieczności konsultacji i dyskusji,
• może być skutecznie stosowany, gdy menedżerowie podejmujący decyzje posiadają niezbędną wiedzę i doświadczenie wymagane do podjęcia właściwej decyzji.

Demokratyczny styl zarządzania

W demokratycznym stylu zarządzania liderzy pracują wraz z pracownikami, aby podejmować decyzje. Pracownicy są zachęcani do wypowiadania się i udziału w procesie decyzyjnym. Ten styl zarządzania może prowadzić do większej motywacji i zaangażowania pracowników. Zamiennie używa się nazwy liberalny styl zarządzania lub też konsultacyjny model przywództwa.

Wady demokratycznego stylu zarządzania:

• może wymagać więcej czasu na konsultacje i dyskusje w celu podjęcia decyzji, co może spowolnić proces podejmowania decyzji,
• może prowadzić do zbyt wielu kompromisów i niemożności podjęcia jednoznacznej decyzji,
• poprzez dużo szersze grono osób zaangażowanych w podjęcie decyzji może prowadzić do chaosu komunikacyjnego i braku klarownych wytycznych dla pracowników,
• w przypadku gdy decyzję mają podjąć osoby o niedostatecznym doświadczeniu może prowadzić do błędnych decyzji.

Zalety demokratycznego stylu zarządzania:

• angażuje pracowników w proces podejmowania decyzji i umożliwia im uczestnictwo w procesie zarządzania, co zwiększa ich poczucie związku z organizacją i wpływa na ich motywację,
• umożliwia lepsze zrozumienie potrzeb i oczekiwań pracowników, co może prowadzić do lepszych decyzji i bardziej efektywnych działań,
• może prowadzić do większej innowacyjności, gdyż pracownicy są zachęcani do przedstawiania pomysłów i sugestii, co może prowadzić do stworzenia nowych rozwiązań i pomysłów.

Styl zarządzania „laissez-faire”

Styl zarządzania leseferystyczny czy też “przyzwalający” – w tym stylu liderzy udzielają wolnej ręki pracownikom, dając im swobodę w podejmowaniu decyzji i wykonaniu pracy. Ten styl jest stosowany wtedy, gdy liderzy uważają, że pracownicy są dobrze wykształceni i mają dobre umiejętności. Wadą tego stylu jest brak kontroli, co może prowadzić do spadku jakości pracy. Często spolszcza się nazwę tego stylu, wówczas mówimy o stylu leseferystycznym.

Wady stylu zarządzania laissez-faire:

• brak kierunku i jasnych wytycznych ze strony menedżera może prowadzić do poczucia niepewności ze strony pracowników,
• pracownicy mogą czuć się osamotnieni i niepewni w swoich działaniach, gdyż brakuje im wsparcia ze strony menedżera.

Zalety stylu zarządzania laissez-faire:

• styl zarządzania laissez-faire może prowadzić do większej innowacyjności, gdyż pracownicy są zachęcani do samodzielnego podejmowania decyzji i wykorzystywania swojej kreatywności,
• styl ten może wpływać pozytywnie na poczucie wolności i autonomii wśród pracowników oraz rozwijać ich umiejętności decyzyjne,
• menedżerowie stosujący styl zarządzania laissez-faire mają więcej czasu na inne zadania, gdyż pozwala on pracownikom na samodzielne realizowanie swoich zadań i działań.

Transformacyjny styl zarządzania

Transformacyjny styl opiera się na tym, aby menedżerowie zachęcali pracowników do rozwoju i osiągania swojego potencjału. Liderzy angażują się w rozwój pracowników i są otwarci na innowacje. Ten styl może prowadzić do zwiększenia innowacyjności i poprawy wyników, co sprawia, że współcześnie jest to coraz częściej stosowany model przywództwa.

Zalety transformacyjnego stylu zarządzania:

• liderzy stosujący transformacyjny styl zarządzania są w stanie inspirować i motywować pracowników do osiągania wyższych celów,
• styl ten rozwija i kształtuje umiejętności pracowników, co pozytywnie wpływa na ich rozwój zawodowy i motywację,
• transformacyjny styl zarządzania pozwala na tworzenie kultury organizacyjnej opartej na wartościach, co wpływa na poziom zaangażowania i lojalności pracowników.

Wady transformacyjnego stylu zarządzania:

• jego zastosowanie wymaga dużej wiedzy, umiejętności i doświadczenia ze strony liderów,
• wymaga dużo czasu i energii ze strony liderów, co może wpływać na ich wydajność i produktywność w innych obszarach,
• może być trudny do zaimplementowania w organizacjach o sztywnych strukturach i tradycyjnych sposobach myślenia.

Transakcyjny styl zarządzania

W tym rodzaju zarządzania liderzy kierują się nagradzaniem pracowników za dobrą pracę i karaniem za złe wyniki. Liderzy określają oczekiwania i wyniki, a pracownicy otrzymują nagrody za osiągnięcie celów. Ten model zarządzania może prowadzić do poprawy wyników, ale może prowadzić do braku innowacji i kreatywności.

Zalety transakcyjnego stylu zarządzania:

• transakcyjny styl zarządzania skupia się na wynikach i celach, co pozwala na efektywne monitorowanie postępów w realizacji zadań,
• jest łatwy do zrozumienia i stosowania, co może być korzystne w organizacjach o dużej liczbie pracowników lub w sytuacjach wymagających szybkich decyzji,
• w tym stylu zarządzania nagradzane są dobre wyniki, co może wpływać na motywację pracowników do osiągania wyższych celów.

Wady transakcyjnego stylu zarządzania:

• skupia się na nagradzaniu i karaniu pracowników w zależności od ich wyników, co może prowadzić do braku zainteresowania długoterminowym rozwojem pracowników i organizacji,
• zbyt duże skupienie na wynikach może prowadzić do zaniedbywania innych aspektów organizacji, takich jak kultura organizacyjna, etyka czy zrównoważony rozwój,
• wymaga stałego monitorowania i kontroli ze strony liderów, co może wpływać na poziom zaufania i autonomii pracowników oraz często jest kosztowny.

Kulturowy styl zarządzania

Kulturowy styl kładzie nacisk na kulturę organizacyjną i wartości. Liderzy angażują pracowników w tworzenie wartości organizacyjnych i promowanie ich w organizacji. Ten styl może prowadzić do większej identyfikacji pracowników z organizacją i większej lojalności.

Zalety kulturowego stylu zarządzania:

• kulturowy styl zarządzania skupia się na rozwoju kultury organizacyjnej, co pozwala na wypracowanie wartości i norm, które mogą wpłynąć na motywację i zaangażowanie pracowników,
• styl ten może być korzystny w organizacjach o międzynarodowym zasięgu, gdzie istnieją różnice kulturowe, ponieważ pozwala na zrozumienie i uwzględnienie tych różnic w zarządzaniu.
• kulturowy styl zarządzania może przyczynić się do lepszego dopasowania organizacji do otoczenia i zmieniających się warunków.

Wady kulturowego stylu zarządzania:

• wymaga dużych nakładów czasu, zasobów i zaangażowania liderów, co może prowadzić do ograniczeń w innych obszarach działalności organizacji.
• kulturowy styl zarządzania może prowadzić do konfliktów między różnymi grupami w organizacji, jeśli wartości i normy nie są uniwersalne lub spójne.
• styl ten może być mniej skuteczny w organizacjach o sztywnych strukturach lub w sektorach, gdzie wymagana jest szybka reakcja na zmiany.

Warto pamiętać, że styl zarządzania może różnić się w zależności od organizacji, a także od sytuacji, w której się znajduje. Dobry lider będzie miał zdolność do dostosowania swojego stylu zarządzania do potrzeb organizacji i pracowników.

Doświadczeni liderzy i przywódcy nie korzystają z jednego stylu kierowania, ponieważ zdają sobie sprawę, że każda sytuacja wymaga innego podejścia i metody zarządzania. Dopasowanie stylu zarządzania do sytuacji pozwala na uzyskanie najlepszych wyników oraz skuteczne wykorzystanie potencjału pracowników i zasobów organizacji. Odpowiedni styl kierowania zespołem czy organizacją zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj zadania, umiejętności pracowników, ich motywacja, etap rozwoju organizacji czy warunki otoczenia. Dlatego liderzy powinni umieć dostosować swój styl zarządzania do konkretnej sytuacji, aby osiągnąć sukces i zapewnić zadowolenie pracowników oraz klientów.

Świadomość i wiedza dotycząca stylów zarządzania

Menedżerowie muszą mieć wiedzę na temat różnych stylów zarządzania, ponieważ różne style mogą być odpowiednie w różnych sytuacjach i dla różnych zespołów. Wybór odpowiedniego stylu zarządzania może mieć istotny wpływ na motywację pracowników, efektywność zespołu i osiąganie celów organizacji. Poznanie różnych stylów zarządzania pozwala menedżerom elastycznie dostosowywać swoje podejście w zależności od sytuacji.

Każdy zespół jest inny, a różne osoby potrzebują różnego rodzaju wsparcia, motywacji i kierowania. Menedżerowie, którzy rozumieją różne style zarządzania, są w stanie dostosować swoje podejście do indywidualnych potrzeb członków zespołu, co może zwiększyć ich zaangażowanie i efektywność.

Różne style zarządzania skupiają się na różnych aspektach pracy i roli menedżera. Przez zrozumienie różnych stylów, menedżerowie mogą rozpoznać swoje własne mocne strony i słabości, co pozwala im na dalszy rozwój i ulepszanie swoich umiejętności zarządzania.

Nie ma jednego uniwersalnego stylu zarządzania, który jest najlepszy we wszystkich sytuacjach. Różne style są skuteczne w różnych kontekstach. Menedżerowie, którzy posiadają wiedzę na temat różnych stylów, mogą wybierać i dostosowywać swoje podejście w zależności od konkretnej sytuacji, co zwiększa ich zdolność do skutecznego kierowania zespołem.

Chcąc rozwijać świadomość menedżerów dotyczącą ich własnego stylu zarządzania, można podjąć szereg działań, od samorefleksji, poprzez szkolenia rozwojowe, informację zwrotną czy mentoring i coaching. Wszystkie te działania mogą przyczynić się do rozwinięcia świadomości menedżerów dotyczącej ich własnego stylu zarządzania i umożliwić im bardziej efektywne i elastyczne kierowanie zespołami.

Jak rozwijać umiejętności dotyczące zarządzania i świadomość stylu zarządzania?

Menedżerowie i liderzy mogą rozwijać swoją wiedzę i umiejętności dotyczące różnych stylów zarządzania, technik kierowania zespołami i modeli przywództwa na wiele różnych sposobów. Kilka z podstawowych to między innymi:

• Kursy i szkolenia z zarządzania. Liderzy mogą uczestniczyć w różnych kursach i szkoleniach z zakresu zarządzania i tzw. leadershipu, które pomogą im zdobyć wiedzę na temat różnych modeli przywództwa oraz nauczą ich, jak dostosować swój styl kierowania do potrzeb organizacji i pracowników. Szkolenia takie powinny być niemalże obowiązkowe dla świeżo upieczonych menedżerów, czyli tzw. First Time Manager.

• Mentoring. Menedżerowie mogą zatrudnić mentora, który będzie miał doświadczenie w różnych stylach zarządzania i będzie mógł pomóc w rozwijaniu umiejętności i wiedzy. W większych organizacjach mentoring możliwy jest do zrealizowania w ramach organizacji, wówczas bardziej doświadczony menedżer dzieli się swoją wiedzą i umiejętnościami z kolegami młodszymi stażem.

• Literatura fachowa. Liderzy mogą czytać różne książki, artykuły i badania naukowe na temat zarządzania, aby zdobyć wiedzę na temat różnych stylów zarządzania i nauczyć się, jak je stosować. Zarządzanie jest dziedziną, w której ukazało się wiele wybitnych tytułów pozwalających poszerzyć wiedzę i umiejętności z zakresu stosowania różnych stylów zarządzania.

• Obserwacja. Managerowie mogą obserwować innych liderów i menedżerów, którzy stosują różne style zarządzania, aby zobaczyć, jakie są ich zalety i wady oraz jakie sytuacje wymagają stosowania danego stylu.

• Doświadczenie praktyczne. Liderzy mogą zdobywać doświadczenie praktyczne poprzez zarządzanie różnymi zespołami i projektami oraz uczenie się na własnych błędach. Warto przy tym korzystać z informacji zwrotnych pozwalających prawidłowo ocenić biegłość w stosowaniu danego rodzaju zarządzania.

Ważne jest, aby liderzy i menedżerowie rozwijali swoją wiedzę i umiejętności w zakresie zarządzania, ponieważ dobry lider powinien być zdolny do dostosowania swojego stylu zarządzania do potrzeb organizacji i pracowników, co może przyczynić się do osiągnięcia lepszych wyników. Na szczęście bogactwo metod dydaktycznych w zakresie zarządzania zespołami oraz organizacjami jest tak duże, że każdy z łatwością znajdzie sposób dopasowany do indywidualnych potrzeb i stylu uczenia się.

Czytaj też: Najlepsze szkolenia dla menedżerów.