Olej oliwkowy to jeden z najstarszych i najbardziej cenionych tłuszczów roślinnych. Znany i stosowany od tysięcy lat, zwłaszcza w rejonie basenu Morza Śródziemnego, cieszy się uznaniem zarówno w kuchni, jak i w kosmetyce oraz medycynie naturalnej. Dzięki swoim wyjątkowym właściwościom prozdrowotnym jest często określany mianem „płynnego złota”.
Jak powstaje olej oliwkowy?
Olej oliwkowy tłoczony jest z owoców drzewa oliwnego (Olea europaea). Najwyższej jakości jest oliwa z pierwszego tłoczenia (extra virgin), uzyskiwana metodą mechaniczną, bez użycia wysokiej temperatury i środków chemicznych. Istnieją także inne rodzaje oleju oliwkowego, takie jak oliwa rafinowana czy pomace (z wytłoczyn), jednak mają one niższą wartość odżywczą. Olej oliwkowy to jednak nie tylko produkt spożywczy, ale też jeden z najpopularniejszych olejów kosmetycznych.

Kraj | Produkcja oliwy z oliwek (tony) | Udział w światowej produkcji (%) | Zużycie (%) | Roczne spożycie na mieszkańca (litra) |
Hiszpania | 1 487 000 | 45,50% | 17% | 13,62 |
Włochy | 548 500 | 16,80% | 19% | 12,35 |
Grecja | 352 800 | 10,80% | 7% | 23,7 |
Syria | 177 400 | 5,40% | 4% | 7 |
Maroko | 169 900 | 5,20% | 4% | 11,1 |
Turcja | 161 600 | 4,90% | 5% | 1,2 |
Tunezja | 160 100 | 4,90% | 1% | 5 |
Portugalia | 66 600 | 2,00% | 2% | 7,1 |
Algieria | 33 600 | 1,00% | 2% | 1,8 |
Pozostałe | 111 749 | 3,50% | 39% | 1,18 |
Składniki odżywcze i witaminy
Olej oliwkowy to nie tylko wszechstronny produkt kulinarny, ale także bogate źródło cennych składników odżywczych, które przyczyniają się do poprawy zdrowia i ogólnego samopoczucia. Dzięki unikalnemu składowi, obfitemu w zdrowe tłuszcze, witaminy i związki bioaktywne, stanowi istotny element zdrowej diety. Wiele badań naukowych potwierdza, że spożywanie oliwy z oliwek w umiarkowanych ilościach może przynieść liczne korzyści dla organizmu, od ochrony serca i układu nerwowego, po wspieranie odporności i prawidłowego funkcjonowania komórek. Warto przyjrzeć się dokładniej składnikom odżywczym obecnym w oliwie, aby lepiej zrozumieć jej prozdrowotne działanie.
Co znajdziemy w składzie oleju oliwkowego?
- Kwasy tłuszczowe – głównie jednonienasycone kwasy tłuszczowe (około 70-80%), w tym kwas oleinowy, który ma działanie przeciwzapalne i obniżające poziom cholesterolu.
- Witaminy – zwłaszcza witamina E, która działa jako silny antyoksydant chroniący komórki przed stresem oksydacyjnym, oraz witamina K, wspierająca krzepnięcie krwi i zdrowie kości.
- Polifenole – związki o działaniu przeciwutleniającym, chroniące organizm przed chorobami sercowo-naczyniowymi i neurodegeneracyjnymi.
- Fitosterole – wspomagające redukcję poziomu złego cholesterolu (LDL).
Właściwości zdrowotne
Olej oliwkowy od wieków ceniony jest nie tylko za swoje walory smakowe, ale przede wszystkim za liczne korzyści zdrowotne. Jest on kluczowym składnikiem diety śródziemnomorskiej, która od lat uznawana jest za jedną z najzdrowszych na świecie. Regularne spożywanie oliwy z oliwek wiąże się z redukcją ryzyka wielu chorób przewlekłych, w tym schorzeń sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, a nawet niektórych nowotworów. Jego bogactwo w jednonienasycone kwasy tłuszczowe, antyoksydanty i substancje przeciwzapalne sprawia, że stanowi naturalne wsparcie dla organizmu na wielu poziomach. Działa ochronnie na serce, mózg, układ trawienny i skórę, a także wykazuje właściwości przeciwdziałające starzeniu się organizmu. W kolejnych podrozdziałach przyjrzymy się bliżej, jakie konkretne korzyści zdrowotne płyną ze spożywania tego cennego tłuszczu roślinnego.
Na jakie korzyści zdrowotne możemy liczyć regularnie spożywając olej oliwkowy?
- Ochrona układu sercowo-naczyniowego – obniża poziom złego cholesterolu LDL, zwiększa poziom dobrego cholesterolu HDL i zmniejsza ryzyko miażdżycy.
- Działanie przeciwzapalne – dzięki wysokiej zawartości polifenoli i kwasu oleinowego pomaga w redukcji stanów zapalnych w organizmie.
- Wspomaganie pracy układu trawiennego – działa łagodząco na żołądek, pomaga w trawieniu i chroni błonę śluzową jelit.
- Wspieranie zdrowia mózgu – poprawia funkcje poznawcze i zmniejsza ryzyko chorób neurodegeneracyjnych, takich jak Alzheimer.
- Korzyści dla skóry i włosów – dzięki zawartości witaminy E i kwasów tłuszczowych nawilża skórę, opóźnia starzenie i wzmacnia włosy.
Zastosowanie w kuchni
Olej oliwkowy jest podstawowym składnikiem diety śródziemnomorskiej. Może być używany do:
- Sałatek i sosów – np. jako baza do dressingów.
- Gotowania i pieczenia – choć nie każdy rodzaj oliwy nadaje się do smażenia (najlepiej wybierać oliwę rafinowaną o wyższej temperaturze dymienia).
- Marynat do mięs i warzyw – podkreśla smak i aromat potraw.
Zastosowanie w kosmetyce
Olej oliwkowy od wieków jest cenionym składnikiem naturalnej pielęgnacji, a jego dobroczynne działanie na skórę, włosy i paznokcie doceniali już starożytni Egipcjanie, Grecy i Rzymianie. Dzięki bogactwu nienasyconych kwasów tłuszczowych, antyoksydantów oraz witamin E i K, doskonale nawilża, regeneruje i chroni skórę przed działaniem wolnych rodników, opóźniając procesy starzenia. Jest składnikiem wielu kosmetyków, ale może być również stosowany w czystej postaci jako naturalny balsam, olejek do demakijażu czy maska do włosów. Jego delikatne, a zarazem skuteczne działanie sprawia, że nadaje się do każdego rodzaju skóry, w tym wrażliwej i skłonnej do podrażnień. Warto poznać różne sposoby wykorzystania oliwy z oliwek w codziennej pielęgnacji, aby w pełni wykorzystać jej niezwykłe właściwości.
W jakich sytuacjach można stosować kosmetyczny olej oliwkowy?
- Do nawilżania skóry – świetnie sprawdza się jako naturalny balsam, zwłaszcza dla suchej i wrażliwej skóry.
- Jako składnik masek do włosów – odżywia i regeneruje pasma włosów, zapobiega nadmiernemu przetłuszczaniu.
- Do demakijażu – skutecznie usuwa makijaż, nawet wodoodporny.
- Do kąpieli – dodany do wody pomaga nawilżyć skórę i działa relaksująco.
- Do masażu – po połączeniu z innymi olejami może stanowić doskonały dodatek pielęgnacyjny do rytuałów relaksacyjnych.
Olej oliwkowy w kosmetykach
Olej oliwkowy jest szeroko stosowany w kosmetykach pielęgnacyjnych ze względu na swoje właściwości nawilżające, odżywcze i regenerujące. Znajduje się w wielu produktach przeznaczonych do skóry, włosów i paznokci. W wielu krajach drzewa oliwne uprawiane są w sposób całkowicie naturalny i bez udziału jakichkolwiek substancji chemicznych, co pozwala tworzyć kosmetyki organiczne. Olej oliwkowy jest między innymi jednym z najważniejszych składników słynnego mydła z Aleppo produkowanego od setek lat w Syrii.
Kosmetyki do twarzy
Kremy nawilżające i odżywcze zawierające olej oliwkowy zapewniają skórze odpowiednie nawodnienie i ochronę przed wolnymi rodnikami. Często jest składnikiem serum przeciwstarzeniowych ze względu na fakt, że jest bogaty w antyoksydanty, co pozwala spowolnić procesy starzenia. W maseczkach pozwala zadbać o suchą i wrażliwą cerę i jej odpowiednie nawilżenie.
Kosmetyki do ciała
Balsamy i masła do ciała bardzo często zawierają olej oliwkowy, gdyż dzięki niemi intensywnie nawilżają i chronią skórę przed przesuszeniem. Jest również doskonałym składnikiem uzupełniającym olejku do masażu, gdyż uelastyczniają skórę i poprawia mikrokrążenie. Również kosmetyki myjące, takie jak naturalne mydła oraz peelingi do ciała zawierają często olej oliwkowy, gdyż dzięki niemu unika się przesuszenia skóry i naruszania jej bariery ochronnej w procesie mycia.
Kosmetyki do włosów
Olej oliwkowy stosuje się również w szamponach nawilżających, których zadaniem jest walka z suchością i łamliwością włosów oraz maskach regenerujących i odżywkach. Jest to również jeden z najczęściej spotykanych składników olejów do pielęgnacji włosów. Olejowanie stosowane na końcówki lub jako maska przed myciem, zmiękcza włosy, nadaje im blask i miękkość, a jednocześnie chroni przez nadmierną łamliwością w trakcie mycia i suszenia. Co bardzo istotne, kosmetyczny olej oliwkowy doskonale przeciwdziała przetłuszczaniu się włosów. Może być łączony z innymi cennymi olejkami, na przykład olejkiem jojoba czy olejem arganowym.
Kosmetyki do rąk i paznokci oraz kosmetyki do kąpieli
Olej oliwkowy może być też składnikiem kremów do rąk, chroniąc przez wysuszeniem i nawilżając, a także odżywiając płytkę paznokci. Dodany do kąpieli nawilża skórę i chroni ją przed otarciami tworząc delikatny film. Z tego też powodu często stanowi składnik płynów do kąpieli i żeli pod prysznic.
Dzięki swoim właściwościom pielęgnacyjnym olej oliwkowy jest kluczowym składnikiem wielu kosmetyków, szczególnie tych przeznaczonych do skóry suchej, wrażliwej i wymagającej regeneracji. Jego naturalny charakter sprawia, że jest chętnie stosowany w kosmetykach ekologicznych i organicznych. Zarówno w Europie, jak i na innych kontynentach jest wiele ekologicznych upraw oliwek, co pozwala uzyskać wysoką jakość tego oleju.
Podsumowanie
Olej oliwkowy to nie tylko smaczny dodatek do potraw, ale także produkt o wielu właściwościach prozdrowotnych. Regularne spożywanie wspiera serce, mózg, skórę i układ trawienny, a jego zastosowanie w kosmetyce sprawia, że jest niezastąpionym elementem naturalnej pielęgnacji. To produkt, który warto mieć w swojej diecie i codziennej rutynie pielęgnacyjnej.
Dodaj komentarz